سیستم های مدیریت کیفیت

سینوزیت از دو کلمه سینوس و یت گرفته شده است. سینوس ها حفره هایی توخالی در استخوان های جمجمه و صورت ما هستند و یت به معنای التهاب است. تعداد افرادی که دچار سینوزیت هستند بسیار زیاد است، شاید شما هم از این بیماری رنج میبرید.

در این بیماری، مخاطی که سطح سینوس ها را می پوشاند دچار التهاب می شود و بیماری ای به نام سینوزیت اتفاق می افتد. این حفره های توخالی از طریق سوراخ هایی به بینی راه پیدا می کند. التهاب و تورم سینوس ها مجاری را تنگ تر کرده و مانع از خروج ترشحات بینی به خارج شده و تخلیه با مشکل روبرو می شود و فرد نیز احساس ناراحتی زیادی می کند. سینوزیت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود؛ نوع حاد کمتر از یک ماه و نوع مزمن بیش از سه ماه طول می کشد.

سینوزیت حاد

اغلب بیماران به نوع حاد مبتلا هستند. شاید هر یک از ما دست کم یک بار در طول زندگی این بیماری را تجربه کنیم. بروز سینوزیت حاد در اغلب اوقات علت ویروسی دارد که ویروس سرماخوردگی در آن دخیل است.

بیماران علائم زیادی را ذکر می کنند؛ از جمله گرفتگی و انسداد بینی. احساس فشار در دندان ها و درد، خروج ترشحات غلیظ به رنگ زرد یا سبز از بینی، سرفه، سردرد، بوی بد تنفس، احساس کوفتگی و خستگی مفرط، کم شنوایی و احساس پری در گوش و کاهش حس بویایی از نشانه های بارز این بیماری است. شروع بیماری تا بهبود آن حدود هفت الی ده روز است، ولی گاه مدت بیماری به درازا می کشد یا بیماران دچار علائم دیگر از قبیل تب، تاری دید، تنگی نفس و... می شوند که حتما باید به پزشک مراجعه کنند.

درمان سینوزیت حاد

درمان این گروه از بیماران چندان دشوار نیست. اغلب مواقع درمان های ساده ای مانند تجویز مسکن، ضدالتهاب ها و قطره های بینی (این قطره ها نباید به طور مداوم مصرف شود و استفاده از آنها باید محدود و با نظر پزشک باشد) و آنتی بیوتیک در صورت بودن عامل عفونی کفایت می کند. شست و شوی مرتب سینوس ها نیز کمک کننده است.

فواید شست و شو با سرم

شست و شوی بینی با سرم یا آب نمک باعث پاکسازی ترشحات آلوده و مواد محرک از بینی می شود. به علاوه، شست و شو در مرطوب سازی سینوس ها و مجاری بینی نیز موثر است و مطالعات نقش آن را در بهبود کارکرد سلول های پاکسازی کننده بینی نشان داده است.

برای شست و شو می توان از یک سرنگ 30 سی سی یا بطری های پلاستیکی قابل فشرده شدن یا ظرف های مخصوص شست و شوی بینی که بی شباهت به قوری نیست، استفاده کرد. در صورت استفاده از سرنگ باید هر دو تا سه هفته آن را با یک سرنگ جدید جایگزین کرد تا باعث انتقال آلودگی و عفونت نشود. برای تهیه محلول شست و شو در منزل می توان یک تا یک و نیم قاشق چایخوری پر از نمک خالص را به حدود یک لیتر آب جوشیده خنک شده اضافه کرد. می توانید به این محلول یک قاشق چایخوری بیکربنات (بیکینگ پودر) هم اضافه نمود. محلول تهیه شده در منزل یا سرم شست و شو باید در دمای اتاق نگهداری شود.

این محلول ها حداکثر تا یک هفته قابل استفاده است و پس از آن باید دور ریخته شود. دست کم دو بار شست و شو در روز ضروری است. در صورتی که بیمار همزمان از سایر داروهای بینی مثل اسپری استفاده می کند، شست و شو باید حتما پیش از استفاده از دارو انجام شود، زیرا وقتی دارو روی مخاط تمیز اسپری شود تاثیر بسیار بیشتری خواهد داشت. مقدار مایع لازم برای شست و شو را باید داخل یک کاسه کوچک ریخت، زیرا سرنگ استفاده شده نباید هیچ وقت با ظرف اصلی محلول شست و شو یا سرم تماس پیدا کند.

می توان برای گرم کردن سرم از مایکروفر استفاده کرد، اما باید مواظب بود محلول شست و شو داغ نشود. برای شست و شو، سر خود را روی سینک دستشویی خم کنید و مایع را به داخل بینی بریزید. دقت کنید در این حالت جهت جریان مایع باید به سمت پشت بینی باشد، نه رو به بالا. بلعیدن غیر ارادی اندکی از مایع شست و شو اشکالی ندارد. احساس سوزش جزئی در دفعات اول استفاده از محلول شست و شو طبیعی است.

سینوزیت مزمن

همان طور که از نامش پیداست، سینوزیت مزمن بیماری ای است که مدت زمان بیشتری برای بهبود طول می کشد. این زمان بیش از سه ماه است. علل آن متنوع تر و درمان نیز دشوارتر است. علائم آن شباهت زیادی به نوع حاد دارد و عمده بیماران از گرفتگی بینی و عدم تنفس از راه مجاری بینی و نداشتن حس بویایی، درد، خستگی، کسالت، بی حوصلگی و جمع شدن ترشحات پشت حلق و بینی شکایت می کنند.

در سینوزیت مزمن سه عارضه مهم مشاهده می شود: بیمارانی که پولیپ ندارند، بیمارانی که در حفره بینی پولیپی وجود دارد و دسته آخر که در اثر حساسیت به مواد آلرژن مانند مواد شیمیایی، دود سیگار، آلاینده ها و مواد حشره کش، کپک و... دچار سینوزیت مزمن می شوند. در بیمارانی که پولیپ ندارند و سینوزیت طول کشیده دارند، عواملی مانند عفونت ها و مواد آلرژن موجب پیدایش بیماری می شود، اما در انواع پولیپ دار، پولیپ حتما باید توسط جراحی خارج شود.

درمان سینوزیت مزمن

در سینوزیت مزمن اغلب اوقات وجود یک عامل خارجی دیده می شود. پس باید این عامل خارجی برداشته شود. ابتدا برای بررسی از مجاری و حفره ها یک سی تی اسکن از سینوس درخواست می کنیم. راه دیگر تشخیصی که بسیار هم دقیق است، آندوسکوپی از مجاری است که در آن توسط دوربین بافت مخاطی و حفره ها به دقت بررسی می شود. این تصاویر اطلاعات خوبی به پزشک می دهد. در بیمارانی که دچار حساسیت به مواد آلرژن هستند، عامل ایجاد آلرژی باید حذف شود. اسپری بینی به شکل محدود و شست و شوی روزانه نیز کمک کننده است.

پرهیز غذایی و دارویی

طبیعی است افراد مبتلا به سینوزیت و آلرژی باید از مواد غذایی تحریک کننده و از خوردن داروهایی مانند آسپیرین پرهیز کنند.

کدام گروه از بیماران باید جراحی شوند؟

وجود پولیپ های مسدود کننده و انحراف تیغه بینی باید توسط جراحی ترمیم شود. تا وقتی این عوامل وجود دارد، درمان سینوزیت از طریق دارو یا سایر درمان ها بی نتیجه است و حتی بعد از جراحی، بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن لازم است توصیه های پزشک را گوش دهند و حتی ممکن است مدتی طولانی به درمان دارویی نیاز داشته باشند.

هر سردردی سینوزیت نیست

اگر چه بسیاری از پزشکان و بیماران سینوزیت را علت سردردهای مزمن می دانند اما سینوزیت در موارد اندکی عامل اصلی بروز سردرد است. در حقیقت، تعداد زیادی از این افراد دچار میگرن هستند. سردرد بیشتر در نوع حاد و همراه با تب و ترشح چرکی بینی دیده می شود. سردرد ناشی از سینوزیت معمولا به صورت یک درد مبهم یا احساس فشار حس می شود که بیشتر دو طرفه و در ناحیه دور چشم هاست. البته سینوزیت های یکطرفه ناشی از انحراف شدید تیغه بینی به یک سمت می تواند سردرد یک طرفه بدهد.